کیبوتص (Kibbutz)اصطلاحی عبری به معنای «جمع»1 به کلیه مزارع اشتراکی اطلاق می شود که یهودی های مهاجر به فلسطین اشغالی احداث کردند. این مزارع با تلفیق کشاورزی و صنعت همچون «کالخوزها» در شوروی سابق و اروپای شرقی، به نحوی سازمان داده می شدند تا بتوانند با تعداد کم جمعیت یهودی در میان ساکنین اصلی فلسطین، به حیات نامشروع خود ادامه دهند و محدودیت هایی ابتدایی در برپایی شهرهای یهودی نشین را برطرف کنند.
این آبادی ها یا مزارع اشتراکی در دوره ی قیمومیت بریتانیا بر فلسطین «موشاو» (Moshav) نامیده می شد که انواع مختلف داشت. و بعدها با تکامل آن به کیبوتص تبدیل گردید.
موشاو و کیبوتص در اوایل تشکیل، ابزار تبلیغاتی مؤثری در دست صهیونیست ها شده بود و شعار هر کیبوتص به عنوان هدف نهایی اهالی آن، این بود:
«از هرکس به اندازه ی توانش و به هر کس به مقدار نیازش»2 اصولی را هم برای کیبوتص طراحی کرده بودند که خصوصاً در روزگار رواج اندیشه های کمونیستی و سوسیالیستی، به نظر گیرا و جالب باشد:
1– دستمزدی پرداخت نمی شود.
2– مالکیت همه چیز عمومی است.
3– کشاورزی و سایر اشکال تولید کاملاً دسته جمعی است.
4– مدیریت و رهبری براساس خواست و توافق اکثریت روی کار می آید.
5– زندگی و آموزش کودکان دسته جمعی است.
6– از نیروی کار خارجی استفاده نمی شود.3
این اصول در ابتدا به یهودیهای اشغالگر کمک کرد که با ورود به سرزمین فلسطین از لحاظ معیشتی و اشتغال تا حدودی بی نیاز شوند و بعد هم تمام نیروی خود را در مقابله با فلسطینی ها به کار گیرند.
به همین دلیل امروزه اکثر واحدهای منتخب ارتش تجاوزگر رژیم صهیونیستی را همان افراد دوره دیده ی کیبوتصها تشکیل می دهند. در سالهای اخیر به دلیل تغییر اوضاع و احوال، کیبوتصها، جاذبه ی خود را برای صهیونیست ها از دست داده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. فرهنگ تاریخی سیاسی ایران و خاورمیانه ـ نوشته غلامرضا علی بابایی، نشر مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1374، جلد دوم، ص 726.
2. خاورمیانه، نوشته پیتر بیومونت و دیگران، ترجمه محسن مدیرشانه چی و دیگران، نشر آستان قدس رضوی، 1369، ص 539.
3. همان.
برای اطلاع بیشتر به کتب ذیل مراجعه کنید.
– تعاون در جهان و اسراییل، نوشته والتر پروس، ترجمه ی محمود ستایش، نشر مؤسسه آموزش و تحقیقات تعاون وابسته به دانشگاه تهران
– نهضت تعاونی در اسراییل، نوشته حسین سالکی، نشر مؤسسه اطلاعات، 1342.
ثبت دیدگاه