يهوديت «تلموديك» يا آموزش هاي «تلموديك»، اصطلاحي رايج در ميان برخي پژوهشگران و تاريخ نگاران در جهان غرب و نيز محافل يهودي است.
عموم مردم جهان، برداشت و تعابير روشني درباره اصطلاحات ياد شده ندارند. در جامعة ما نيز نه فقط افكار عمومي، بلكه بسياري از مورخان و محققان از اطلاعات و آشنايي كافي و لازم در اين خصوص برخوردار نيستند. زيرا چنين اصطلاحاتي كمتر در حوزة مطالعات سياسي، تاريخي و فرهنگي ما كاربرد داشته است. به هر روي، سؤال اين است كه يهوديت «تلموديك» چيست و آموزش هاي «تلموديك» بر كدام اصول و مباني استوار و از چه شاخص ها و ويژگي هايي بر خوردار است؟
طبق مندرجات منابع يهودي تلمود عبارت است از: خلاصه اي از شريعت شفاهي كه پس از قرن ها تلاش عالمانة دانشمندان يهود در آغاز قرون وسطي (باتفاسير جديد) به بار نشسته است.
اگر كتاب مقدس (عهد قديم) سنگ زاويه و شالودة يهوديت باشد تلمود ستون اصلي آن خواهد بود كه از فراز بنيادها سر برآورده، كل بنا و عمارت معنوي و عقلاني يهوديت را پشتيباني مي كند. تلمود از بسياري جهات، مهمترين كتاب در فرهنگ يهودي و ستون فقرات خلاقيت و حيات ملي آن است.
هيچ كتابي نمي توان يافت كه به اندازة تلمود، بر نظريه وعمل زندگي يهودي، شكل دهي به محتوا و مضامين معنوي آن و ايفاي نقش راهنماي رفتار، تأثير داشته باشد 2
در متون يهودي از«تَلْمود» به عنوان يك گنجينه بزرگ و مقدس ادبي ياد شده است كه آثار روحاني يهود را در ظرف پنج قرن نخستين ميلادي در بر دارد.
همچنين انديشه هاي متفكران بزرگ را در امر آموزش تورات و تفسيرهاي آن در طول دوران هاي بعدي نيز شامل مي شود.كتاب تلمود به امور مختلف پرداخته و مطالب و مسائل متعددي را در زمينه هاي گوناگون و از جمله قانون و قضا. سنن و آداب، علوم، فلسفه و كابّالا شامل مي شود كه بحث دربارة هر يك از آن ها به سبك هلاخا (شرع) و اگادا (افسانه) به عمل مي آيد. كتاب تلمود از روي نام شش مجلد «ميشنا» به اختصار «شَسْ» نيز خوانده شده، از 63 مبحث تشكيل گرديده كه هر يك در زبان عبري مَسِخِتْ ناميده مي شود3.
بر طبق متون و منابع يهودي، «تلمود و ادبيات تلمودي كينه و نفرتي [عجيب و عميق] نسبت به تمامي بيگانگان [يعني غير يهود] به طور كلي ابراز مي دارد4.
براي مثال؛ به اعتراف اسرائيل شاهاك نويسنده يهودي؛ تلمود علاوه بر يك رشته اتهامات غير اخلاقي ركيك عليه عيسي مسيح (ع)، به يهوديان فرمان مي دهد كه هر نسخه ازعهد جديد (به خصوص اناجيل اربعه) را كه به دست آنان مي افتد بسوزانند و در صورت امكان به صورت علني به اين كار مبادرت ورزند. اين حكم مربوط به دوران گذشته نيست بلكه امروز و در روزگار ما نيز لغو نشده و اجرا مي شود. آن چنان كه روز 23 مارس 1980 م، صدها نسخه از عهد جديد علناً طي مراسمي در اورشليم (بيت المقدس) و تحت نظارت عالية (تشكيلات ديني) «يادلعاخيم» سوزانده شد. اين سازمان مذهبي از كمك مالي وزارت مذاهب اسرائيل بهره مند مي گردد5.
اسرائيل شاهاك، فرقه يهودي حاسيديم را يك نمونه و نماد از يهوديت «تلموديك» مي داندكه آموزش ها و تبليغات آن بر محور تعاليم تلمود، يعني تقسيم بندي مخلوقات انساني است. مطابق تقسيم بندي هاي اين فرقه، ابناي بشر به دو دسته يهودي و غير يهودي قابل تفكيك هستندو بر اين اساس آن دسته اي كه يهودي نباشند انسان نيستند.
حاسيديم را يك نهضت و جنبش نو پديد در معتقدات ديني يهوديان اواسط قرن هيجدهم دانسته اند كه خاستگاه آن جوامع يهودي لهستان بود. حاسيديم درباره اعتبار و لزوم دستورات ديني و اجراي مراسم، مقررات و مناسك ديني، شيوه‌ها و نگرش هاي خاصي را ابداع، توصيه و ترويج مي كند. به طوري كه نهضت حاسيديم و مرام اين فرقه را شديدترين نوع روش، صوفي گري و باطني گرايي يهودي دانسته اند. فرقه حاسيديم در عين حال تمايل شديد به مسائل سياسي دارد؛ آن هم از زاويه آرزو و انتظار براي ظهور ماشيح موعود يهود.6
اين فرقه امروز يك حركت و جريان زنده و فعال در جامعه يهودي اراضي اشغالي فلسطين است و صدها هزار پيرو آن، دلبستگي تعصب آلودي به «خاخام هاي مقدس» خود ابراز مي دارند. برخي از اين خاخام ها نفوذ سياسي گسترده اي در اسرائيل و در بطن سياسي بيشتر احزاب و بيش از همه در سطوح بالاي ارتش به دست آورده اند.
«بر اساس مندرجات «هاتانيا» «كتاب مقدس جنبش هابادي» يكي از قوي ترين شاخه هاي فرقه حاسيديسم، «غير يهوديان مخلوقات شيطان هستند كه مطلقاً هيچ چيز نيكويي نزد آنان يافت نمي شود.»
بعضي فرقه هاي زير مجموعه جنبش حاسيديم، مثل فرقه «هابادي» از احكام، مقررات و منشور ويژه اي پيروي مي كنند كه در قالب كتاب هاي مقدس مختص آن ها، از سوي خاخام ها و رهبران مذهبي آن‌ها نوشته شده است. براي نمونه، فرقه حاسيدي موسوم به “«هابادي» از مجموعه اي با عنوان كتاب مقدس خود راهنمايي مي گيرد كه «هاتانيا» نام دارد.
از ديدگاه آنان، ميان يهود و غير يهود تفاوت كيفي از مرحلة جنيني وجود دارد! حتي زندگي يك غير يهودي امري غير ضروري است، زيرا دنيا جز به خاطر گل روي يهوديان ساخته نشده است7.
به اذعان صريح اسرائيل شاهاك، امروز اين نوشته ها در اسرائيل به طور وسيع در ميان عموم، در مدارس و در ارتش گسترش مي يابند8.
به گفته اسرائيل شاهاك، امروز اين قبيل تعاليم «به صورت آثار كلاسيك آموزش عبراني» در اسرائيل در آمده و مواضع سران و رهبران حاسيدي خون آشام را قوياً محكم كرده اند. خلاصه اين كه اين آثار عامل بسيار مهمي در اوج گيري قوم گرايي و كينه در قبال تمامي غير يهوديان بوده است9.
در برخي متون و منابع يهودي، ادبيات و تعاليم تلمود يك، هم طراز و هم سو با كابّالا ارزيابي و دانسته شده است. عقيده به برتري و برگزيدگي يك قوم در ميان بقية اقوام و ابناي بشر؛ عقيده به اين كه قوم برگزيده و برتر حق آقايي، سروري و حكومت بر همه جهانيان دارد؛ عقيده به اين كه همه اقوام و ابناي بشر، وظيفه‌اي جز خدمتگزاري براي قوم برگزيده نداشته و ندارند و اگر غير از اين سوداي ديگري درسر داشته باشند مستحق نيستي و نابودي اند. از نظر آن ها، صهيونيسم، امروز در مسير تحقق اين ايده گام بر مي دارد. بنابراين هر كس در اين راه مساعدت و موافقت كند به وظيفه و رسالت خود عمل كرده و اگر در اين راه مخالفت يا مانع تراشي كند مستحق نابودي است. «گوش آمونيم» از جملة اين فرقه ها است كه چنين انديشه اي را ترويج مي كند.
گوش آمونيم يكي ديگر از فرقه هاي نو پديد ديني در ميان يهود است كه در پاره اي ديدگاه ها، رفتارها و احكام و مقررات، شباهت و نزديكي زياد به فرقه حاسيدي موسوم به هابادي دارد.
«به زعم گوش آمونيم، بازگشت به يهوديت تنها از طريق متعهد شدن به صهيونيسم عملي خواهد شد10.»
■ عبدالرّحمن احمدي
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
. (تَلمودي) Talmudic 1-
2- ادين اشتاين سالتز (نويسنده مشهور يهودي)، سيري در تلمود، ترجمه باقر طالبي دارابي، مركز مطالعات و تحقيقات اديان و مذاهب صص 22و23
3- ر. ك: واژه هاي فرهنگ يهود، جمعي از نويسندگان يهودي، انجمن جوامع يهودي ـ تل آويو 1997.
4- اسرائيل شاهاك، تاريخ يهود ـ مذهب يهود (بارسنگين سه هزاره)، مترجم دكتر مجيد شريف، انتشارات چاپخش، ص 70 .
5- همان، ص 71.
6 – ر. ك: آبا اِبان، قوم من، ترجمه نعمت اله شكيب اصفهاني، چاپ اول، 1352، صص323تا330.
7-اسرائيل شاهاك، ص 84.
8- همان، ص 84.
9- همان، ص 86.
10- گيديون آران، بنيادگرايي صهيونيستي يهود، ترجمه احمد تدين، نشر هرمس، ص 120.
ثبت دیدگاه