نظريه‌پردازان صهيونيسم(2)

آشدهيرش گينزبرگ (احد حاآم) 1927- 1856
متولد روستايي خارج از شهر كمي‌يفا در روسيه. وي در خانواده‌اي حسيدي پرورش يافت، در عين اينكه تعليمات سخت خانوادگي او را از مذهب گريزان كرد و اساسا از وي انديشمندي بي‌دين ساخت.1
خانواده وي آموزش خصوصي او را در پيش گرفته و از رفتن او به مدارس عمومي جلوگيري مي‌كردند و به همين علت وي از فراگيري آكادميك علوم بي‌بهره ماند.2 ولي با اين اوصاف از جريان‌هاي علمي سياسي دور نماند و حتي با جنبش روشنفكري‌ هاسكالا در يهوديت نيز آشنا شد3 و پس از آن به فراگيري زبان روسي، آلماني، فرانسه و انگليسي در كنار زبان عبري همت گمارد.4
فعاليت‌هاي اجتماعي – سياسي وي با تشكيل گروهي مخفي به نام بني موسي5 آغاز شد، تا از پس آن به دنبال ترويج فرهنگ عبري و يهوديت باشد.6
او با سفر به اُدسا به‌عنوان مركز مهم ادبيات عبري و انديشه صهيونيستي7 بخش جديدي از زندگي خود را در همراهي و يا پيروي از لئوپينسكر آغاز كرد و در همين ايام بود كه كم‌كم جهت‌گيري‌هاي سياسي وي آغاز گرديد. سا‌ل‌هاي ماندگار شدن او در اُدسا از 1886 با انتقاد از رويه مرسوم، در تبليغ صهيونيسم، بسيار پرتلاطم بود. او در اين زمان بحث صهيونيسم فرهنگي8 را مطرح كرد و بعدها با تشكيل اولين كنگره صهيونيست‌ها در بال سوئيس، طرح اين بحث شكل انتقادي‌تري به خود گرفت و صراحتا برخي شخصيت‌هاي جنبش صهيونيسم ازجمله هرتصل نيز از گزند انتقادات او مصون نماندند.
و اما اين انديشمند و يا نظريه‌پرداز صهيونيست چه مي‌گفت كه در زندگينامه‌هاي موجود از او، وي را فردي ناسازگار با روند حاكم معرفي كرده‌اند. وي از آن زمان كه با عنوان احد هاآم به معني يكي از مردم، مقاله‌اي به زبان عبري باعنوان «اين راهش نيست»(9) را نوشت، برچند نكته از اعتقادات خود اصرار ورزيد. ازجمله اينكه زبان عبري به‌ مثابه عامل وحدت و انسجام ملت، جايگاه والايي در يهوديت دارد و ديگر اينكه ملت يهود تا قبل از كوچ اجباري و كوچ به سمت فلسطين، بايد به يك دركي از ضرورت تشكيل دولت براي اين ملت برسد و اين جز با تقويت عناصر ملت امكان پذير نيست.
معلوم نيست كه علت مخالفت او با مذهب و جايگاه آن چيست؟ ولي بالا بردن ملت حتي بالاتر از مذهب در انديشه وي بسيار محل تأمل است. تأمل از اين لحاظ كه حتي قائل به پذيرش حدود هاسكالا به‌عنوان يك جنبش روشنفكري در مذهب يهوديت نيز نيست.
صهيونيسم فرهنگي «احد هاآم» رسيدن يهوديت به بلوغ فكري و فرهنگي تا قبل از تشكيل دولت يهود را مدنظر دارد.
احدهاآم در عين مخالفت با حضور استكبار و استعمار در خط حمايت از صهيونيسم، از اعلاميه بالفور در سال 1917 به هنگام حضور در لندن حمايت مي‌كند و از سوي ديگر در عين محق دانستن مردم فلسطين و خود به سرزمين آنان پاي دادن در آن جا عمر خود را به پايان مي‌برد و از نكات متناقض در شخصيت و زندگي وي اينكه با اصرار بر انجام فعاليت‌هاي فرهنگي، نشريه‌ شيلواح را كه خود بنيان گذاشته بود رها مي‌كند و 14 سال در لندن به تجارت چاي در كمپاني ويزوتسكي مي‌پردازد.
و تعجب‌آورتر اينكه وي با وجود مخالفت با طرح اسكان يهود ر اوگاندا در كنگره ششم صهيونيسم و تاكيد بر تشكيل وطن ملي يهود در فلسطين از جنايت‌هاي صهيونيسم عليه فلسطيني‌ها در فلسطين ابراز تاسف مي‌كند.
در كنار آنچه به احدهاآم نسبت مي‌دهند، نكته‌اي مغفول و مجهول همچنان باقي است و آن نگارش پروتكل‌هاي زعماي صهيون بدست وي مي‌باشد كه بگونه‌اي مفصل از سوي عجاج ؟؟ نويسنده كتاب پروتكل‌هاي زعماي صهيون بدان پرداخته مي‌شود و در آنجا جبهه وايزمن از سران صهيونيسم (و بعدها اولين رئيس‌جمهور اسرائيل) ضمن رد وجود پروتكل‌هاي زعماي صهيون نگارش آن توسط احد هاآم را نيز شديدا تكذيب مي‌كند.
از مجموع تفكرات و فعاليت‌هاي احد هاآم جريان خاصي را نمي‌توان در روند رو به رشد صهيونيسم در اواخر قرن نوزده مشاهده كرد الا اينكه تمام شخصيت‌هاي جريان صهيونيسم نسبت به اثبات و تحقق صهيونيسم از هر منظر و زاويه‌اي فعاليت مي‌كردند و بنحوي با ديدگاه‌هاي خود، تمامي تمايلات و سليقه‌هاي متنوع در اين جامعه متشتت يهود را پوشش مي‌دادند.
زيرنويس‌ها
1- عبدالوهاب المسيري، «دائره‌المعارف يهود، يهوديت و صهيونيسم» ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي تاريخ خاورميانه، نشر دبيرخانه كنفرانس بين‌المللي حمايت از انتفاضه فلسطين، جلد ششم، 1383، ص339
2. ENcycloPedia Judaica. Vol.2. P 440-448
3. Ibid
4. Ibid
5. Ibid
6. Dictionavy of Jewish Biography
7. المسيري، پيشين
8. همان
9. historical Dictionary of Zionism p. 69-70
10. Lozeh ha Derekh (this is not the way
11. wiGdor, opcit
12. المسيري، پيشين
13. wiGdor, opcit
14. المسيري، پيشين، ص 341
15. نام چشمه‌اي است در قدس كه آب آن به آرامي جريان دارد.
16. historice- opcit
17. همان
18. المسيري، پيشين
19. عجاج نو يهض «پروتكل‌هاي دانشوران صهيون» ترجمه حميدرضا شيخي، نشر آستان قدس رضوي، مشهد 1373