پس از فتح خیبر، سایر قلعه های یهود، یکی پس از دیگری سقوط کرد؛ تا آن که پس از حدود ده روز محاصره، قلعه های وطیح و سلالم، یعنی آخرین دژهای یهود نیز شکست خورده و تسلیم شدند.
پس از سقوط دژهای یهود، یکی از سران این قوم به نام ابن ابی الحقیق برای رسول خدا (ص) پیغام فرستاد که می خواهد با آن حضرت گفتگو کند. پیامبر نیز پذیرفت.
کنانه بن ابی الحقیق پس از تقاضای صلح، پیشنهاد کرد که هر چه زمین، باغ، مال، طلا و نقره، و ساز و برگ جنگی دارند بر جای گذارند و در عوض اجازه داشته باشند همراه با زنان و فرزندان خویش، سالم از اراضی خیبر بیرون روند. رسول خدا (ص) این پیشنهاد را پذیرفت با این شرط که آن ها در گفتار و کردار خود صداقت داشته باشند و به دروغ و نیرنگ متوسل نشوند و چیزی را پنهان نکنند. ابن ابی الحقیق با قبول این شرط صلح را پذیرفت اما بعد معلوم شد که او در گفتار و رفتار خود صداقت به خرج نداده، زیرا گنج های خود را در خرابه ای نزدیک خیبر، پنهان کرده بود تا به دست مسلمانان نیفتد.
یهودی های فدک نیز وقتی خبر سقوط خیبر و تسلیم شدن سران قلعه های یهود را شنیدند دچار ترس شدند و پیکی نزد پیامبر خدا (ص) فرستادند که به آن ها هم اجازه داده شود بدون جنگ به همراه زنان و فرزندان خود سالم از آن سرزمین خارج شوند. رسول خدا پیشنهاد یهودی های فدک را پذیرفت. به این ترتیب آن ها بدون هیچ درگیری و جنگی، تسلیم شدند و با پیامبر خدا مصالحه کردند.
پس از آن که اموال و غنایم به دست آمده از جنگ خیبر بین مسلمانان تقسیم شد، املاک و اموال فدک نیز که بدون جنگ و درگیری به پیامبر تسلیم و واگذار شده بود، خالصه رسول خدا (ص) شد.
پس از جنگ، سران یهود که از شخص پیامبر و مسلمانان کینه سختی در دل داشتند، توطئه ای برای مسموم کردن رسول خدا طراحی کردند. یک زن یهودی به نام زینب دختر حارث، همسر سلام بن مشکم، که چند نفر از نزدیکان و بستگان او هم در جنگ خیبر کشته شده بودند، قسمتی از اعضای گوسفندی را که پیامبر خوردن آن را دوست داشت، زهرآلود کرد و به عنوان هدیه نزد رسول خدا آورد. آن حضرت به همراه یاران خود شروع به خوردن کردند، اما هنوز لقمه ای را فرو نداده بودند که فرمود این غذا به من خبر می دهد که مسموم است. بشر بن براء که لقمه ای از آن را خورده بود مسموم شد. پیامبر دستور داد آن زن یهودی را حاضر کردند. او به گناه خود اعتراف کرد و گفت: چون بستگانم را در جنگ کشته بودی گفتم اگر پیامبر باشی از زهر باخبر می شوی و گرنه از دست تو راحت خواهیم شد.
در روایات آمده است که وقتی بشر بن براء بر اثر آن سم از دنیا رفت، آن زن یهودی قصاص شد.
پیامبر نیز هنگام رحلتش، در بستر بیماری، به مادر بشر بن براء فرمود: این بیماری من اثر همان لقمة زهرآلودی است که با فرزندت در خیبر خوردیم.
مأخذ:
1- مرحوم علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، جلد 18.
2- زندگانی حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام، ترجمه سیرۀالنبویه، تألیف ابن هشام، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی.
3- پیامبر و یهود حجاز، مصطفی صادقی، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی قم، پژوهشکده تاریخ و سیره، چاپ اول، 1382، به نقل از المعازی، ج 2 و تاریخ یعقوبی ج 1.
4- پیامبری و جهاد، جلال الدین فارسی، مؤسسه انجام کتاب.
5- تاریخ پیامبر اسلام، دکتر محمدابراهیم آیتی، تجدیدنظر و اضافات: دکتر ابوالقاسم گرجی، چاپ دانشگاه تهران.
ثبت دیدگاه